წწგ, 2011 და გამქრალი ოთხშაბათი

2011 ჯერ არ დამდგარა, მაგრამ დროს ისეთი სისწრაფით გადის, მეშინია, ახალი წელი არ გამომეპაროს, როგორც ამას წინათ ოთხშაბათი გამომეპარა. არ მახსოვს, რამდენი ხნის წინ იყო, მაგრამ მე მქონდა კვირეული, სადაც ოთხშაბათი დღე არ იყო; სამშაბათიდან პირდაპირ ხუთშაბათზე გადავედი. დღემდე არ ვიცი, როგორ მოხდა. დღესაც დაახლოებით გაქრობის ღირსი შაბათი დაღამდა, თუმცა ამ პოსტით ისე მივაჭედე რეალობას, რომ მეეჭვება, აორთქლება მოახერხოს.

2011 მოდის და ჩემი საყვარელი საქმიანობით - სიების შედგენითა და გეგმების დასახვით შემიძლია დავკავდე. მერე რა, რომ იშვიათად ვასრულებ რომელიმე მათგანს. ყოველთვის მაქვს საყიდელი ნივთების, სანახავი ფილმებისა და წასაკითხი თუ შესაძენი წიგნების სია, რომელსაც წწგ - წასაკითხი წიგნების გროვა ჰქვია (ანუ TBR pile -ის სიტყვა-სიტყვითი თარგმანი)

წწგ 2011-ში შემავალი წიგნების სია ჯერ არ მაქვს, მაგრამ რაოდენობრივად 2010-ს რომ უნდა გადააჭარბოს, ეს დანამდვილებით ვიცი. ამაზონის Wish List-ში ოდესღაც ჩამატებულ წიგნებსაც გადავხედავ და სახლში, ზედა თაროებზე შემოდებულებსაც.

რამდენიმე წიგნი, რომელიც უახლოეს მომავალში აუცილებლად მოხვდება ჩემს მაგიდაზე, ჩანთაში, საწოლში, სამსახურში, საბუთების ქვეშ შემალული და ა.შ.:

Howard Jackobson: The Finkler Question - ბუკერის პრემიის ლაურეატებს უნდა დავერიო და უახლესით დავიწყებ. რატომაც არა :) არც წიგნზე და არც ავტორზე ბევრი არაფერი ვიცი, ამიტომ ვერც აქ დავწერ.

Khaled Hosseini: The Kite Runner და A Thousand Splendid Suns -ჰოსეინი აშშ-ში ემიგრირებული ავღანელი მწერალია და ეს ორი წიგნიც, შესაბამისად, ავღანეთს ეხება. ვინც ჩემი პოსტი წაიკითხა საიეშტადის ნაწარმოების, ”ქაბულელი წიგნებით მოვაჭრის” შესახებ, მიხვდება, რომ ავღანეთის თემა ძალიან მაინტერესებს. The Kite Runner-ის სათაური მომწონს ძალიან: თავის დროზე თალიბებმა ფრანი აკრძალეს ავღანეთში, იმიტომ რომ ”ფრანით გართობას ისეთ სავალალო შედეგებამდე მიჰყავს ახალგაზრდა თაობა, როგორიცაა სანაძლეოს დადება, გაკვეთილების გაცდენა და ბავშვების სიკვდილიანობა.” გული მიგრძნობს ამ წიგნს თავისუფლების სუნი ექნება.

Jonathan Franzen: Freedom - ამ რომანმა ისეთი აჟიოტაჟი გამოიწვია 2010 წელს, რომ თავმოყვარე ლიტერატური მოყვარულმა მისი წაკითხვა მინიმუმ უნდა მოინდომოს. "Jonathan Franzen's Freedom (Fourth Estate) was head and shoulders above any other book this year: moving, funny, and unexpectedly beautiful. I missed it when it was over." - guardian.co.uk

ეს ის ავტორებია, რომელთა კონკრეტული ნაწარმოებებიც შეგულებული მაქვს. ქართული ლიტერატურიდან უნდა ამოვარჩიო რაიმე, თან 2011 წელი ვეფხისტყაოსნის გადაკითხვის წლად მაქვს ჩაფიქრებული. არიან ისეთი მწერლებიც, რომლებიც სიაში მყავს, მაგრამ ნაწარმოებები არ შემირჩევია. აქ ჩამოწერას აზრი არ აქვს, იმდენი დამიგროვდნენ.

დიდი სიამოვნებით მივიღებ ნებისმიერ რჩევასა თუ შემოთავაზებას :)

ოსნე საიეშტადი : ქაბულელი წიგნებით მოვაჭრე

მთარგმნელი: თამარ კვიჟინაძე
ყდის დიზაინი: მართა თაბუკაშილი
ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა, 2009

არ ვიცი ერთი გვერდის წაკითხვას რამდენ ხანს ვანდომებ; ალბათ წუთზე ცოტა მეტს, მაგრამ ფაქტია, რომ “ქაბულელი წიგნებით მოვაჭრის” კითხვისას 302 გვერდის განმავლობაში საშინელი ბრაზი მახრჩობდა.

წიგნის ავტორი დღემდე სასამართლო პროცესშია ჩართული – ნაწარმოების მთავარი გმირის პროტოტიპი და მისი ოჯახი უჩივიან პირადი ცხოვრების დეტალების გამოაშკარავებისა და ფაქტების დამახინჯებისთვის, მაგრამ რაც არ უნდა გაზვიადებული იყოს აღწერილი მოვლენები, ისინი მაინც შემზარავ ამბებად რჩებიან ჩემთვისაც და უამრავი სხვა მკითხველისთვისაც.

ოსნე საიეშტადი (Åsne Seierstad) ნორვეგიელი ჟურნალისტი და ომის კორესპონდენტია, რომელმაც რამდენიმე თვე გაატარა ქაბულში წიგნებით მოვაჭრის სახლში სტუმრის სტატუსით და შედეგად წიგნიც დაწერა, რომლის შესახებაც მასპინძელი წინდაწინვე გააფრთხილა და ნებართვაც მიიღო მისგან.

ავტორი გვიყვება ისტორიებს, რომელთაგან ზოგიერთს თავად შეესწრო, დანარჩენი კი ოჯახის სხვადასხვა წევრის მონათხრობებიდან ამოკრიფა.

ავღანეთი რომ ადამიანთა და განსაკუთრებით – ქალთა უფლებების დარღვევების კერაა, პირველად ამ წიგნიდან არ გამიგია და ადრე წაკითხული, ნანახი და გაგონილიც კმაროდა შეხედულებების ჩამოსაყალიბებლად; თუმცა აღშფოთების დონეზე ამას არ უმოქმედია. აღარ აქვს მნიშვნელობა არსებული ვითარება ვისი ბრალია - თალიბებისა თუ უხსოვარ დროში ჩასახული უძველესი ტრადიციების. ვერასოდეს შევძლებ პარკში ბიჭთან ერთად გასეირნების გამო გოგონას დედის ნებართვით ძმების მიერ მოკვლის გამართლებას; ისევე როგორც ვერავითარი ტრადიციით ვერ ვამართლებ რამდენიმე თვის წინ Time Magazine-ის ყდაზე გამოსახული ცხვირ და ყურებ-წაჭრილი ქალის მიმართ გამოჩენილ სისასტიკეს. ასეთი ამბები კი მრავლადაა წიგნში. იმდენად მრავლად, რომ ღამე მშვიდად ძილს არ გაცლიან. თუმცა, მარტო ქალთა ყოფას ნამდვილად არ ეხება ავტორი. ეს მე, როგორც მდედრობითი სქესისა და ამ საკითხით დაინტერესებულ ადამიანს დამამახსოვრდა ასე მკაფიოდ.

ზოგი პერსონაჟი შემეცოდა, ზოგიც შემზიზღდა, ზოგის ვერაფერი გავიგე, მაგრამ არც ერთი შემყვარებია. დამაბნია სულთან ხანის არსებაში მოქცეულმა საოცარმა პოლარულობამ - ის ერთის მხრივ განათლებული, ლიბერალური შეხედულების მქონე, ფანატიზმის მოძულე წიგნებით მოვაჭრეა, მეორეს მხრივ კი აუტანელი, სისასტიკით გაჯერებული პატრიარქი. ვერ გავუგე ვერც შარიფას - სხვათა გასაჭირის გაგების იოტისოდენა უნარიც რომ არ გააჩნია, არადა თვითონაც იგივე გზა აქვს გამოვლილი. მძაგს მანსური მისი ასეთი უნიათობისათვის. მეცოდება და მაბრაზებს ლეილა თავისი მორჩილებით, ბრძოლის უუნარობითა და შანსების ხელიდან გაშვების გამაოგნებელი მოხერხებულობით. ძალიან ბევრი მატირა დურგლის ოჯახმა. წიგნის დასრულებისას კი მივხვდი, რომ ვერავის ვერაფერში დავადანაშაულებ. ვერაფერს მოითხოვ ხალხისგან, რომელიც აიძულეს ფრანის გაშვებისა და საკუთარ ქორწილში ცეკვის უფლების მიცემისათვის მადლობელი იყოს.

მწარე წიგნია. არ ვიცი სასამართლო პროცესი როგორ დასრულდება და ეთიკურად რამდენად გაამართლებენ მის გამოქვეყნებას, მაგრამ მე მიხარია, რომ ქართულ ენაზე ითარგმნა. კიდევ ბევრი შემიძლია დავწერო, მაგრამ შეიძლება რაიმე ზედმეტი წამომცდეს და არასაჭირო ინფორმაცია მოგაწოდოთ წინასწარ. ”ქაბულელი წიგნებით მოვაჭრის” წაკითხვას სიამოვნებას ვერ დავარქმევ, მაგრამ კარგი იქნება, თუკი თქვენც გადაიკითხავთ.

p.s. ქართულ ინტერნეტ სივრცეში ამ ნაწარმოების კიდევ ერთი მიმოხილვა აღმოვაჩინე და ვთვლი, რომ აქ მისი ლინკის დადება უადგილო სულაც არ იქნება.

ერლენდ ლუ: ნაივური. სუპერი

მთარგმნელი: თამარ კვიჟინაძე

ყდის დიზაინი: მართა თაბუკაშვილი
ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა, 2008

ერთზე მეტჯერ სულ რამდენიმე წიგნი მაქვს წაკითხული:

• ასტრიდ ლინდგრენის “ბიულერბიელი ბავშვები” და “ლიონებერგელი ემილის თავგადასავალი” – იმიტომ რომ თავისუფლების სუნი ასდიოდა, მე კი ძალიან მინდოდა თბილისის ერთოთახიან ბინაში გამოკეტილის ნაცვლად შვედურ ხუტორში თავისუფალ ბავშვად ყოფნა.
• უილიამ ფოლკნერის “ხმაური და მძვინვარება” – იმიტომ რომ ერთდროულად შემიყვარდა და ვერ გავუგე. ამის წაკითხვა კიდევ ბევჯერ მომიწევს – იმაზე მეტად მიყვარს და ვერ ვუგებ, ვიდრე ადრე.
• ჯ.დ. სელინჯერის “Catcher in the Rye” - იმიტომ რომ ჩემი არსების რაღაც ნაწილი ყოველთვის ამ ასაკში იქნება
• ერლენდ ლუს “ნაივური. სუპერი” – იმიტომ რომ:

”ნაივური. სუპერი” მართლაც გულუბრყვილოდ მარტივად დაწერილი, არც თუ ისე მარტივი წიგნია. პირველივე წინადადებიდან კარგად იკითხება; თითქოს წიგნის კითხვას კი არ იწყებ, არამედ აგრძელებ. თითოეული წინადადების გრამატიკული სიმარტივე ზუსტად ეხმაურება ნაწარმოების სტილს და ჩანაფიქრს: რთულ თემებზე მარტივად ფიქრი, პატარ-პატარა დოზებით, შესაძლებლობის ფარგლებში და რაც მთავარია, დიდაქტიკური ტონის გარეშე.

ამბავი 25 წლის ადამიანის ცხოვრებაში გაჩენილი ორთვიანი შავი ხვრელის შესახებ, რომელშიც ყველაფერი ქრება - დროისა და სიცოცხლის შეგრძნება; აღტაცების უნარი; მიზანი. მათ ადგილს ერთი დიდი, სასტიკი უაზრობა და საგანთა შორის კავშირის არსებობაში შეპარული ეჭვი იკავებს, საშველი კი არსაიდან ჩანს. მთავარ პერსონაჟი სწავლას და მთელ ადრინდელ ცხოვრებას თავს ანებებს, დროებით გამგზავრებული ძმის ბინაში გადადის საცხოვრებლად და სიების ჩამოწერა სჭირდება იმისათვის, რომ გაიხსენოს, ბავშვობაში მაინც რა აღაფრთოვანებდა, ან მიხვდეს რა ესაჭიროება. ეს სიები წიგნის მნიშვნელოვანი შემადგენელი ნაწილია და თუ ჩემსავით მოიხიბლებით მათით, რამდენიმე ცალს თქვენ თვითონაც შეადგენთ საკუთარი თავისთვის.

წიგნი შეგრძნებებზე, ყოველგვარი სენტიმენტალიზმისა და გადამეტებული დრამის გარეშე; მძიმე წიგნებს შორის წასაკითხი და უაზრობის შეგრძნების დროს გადასაკითხი. წიგნი იმაზე, რომ ”ძმობა ფულზე გაცილებით მნიშვნელოვანია” და რომ დრო ყველგან ერთნაირი არაა, არსებობს ”ჩემი დრო, შენი დრო, პაულის დრო, მზის დრო”; რომ ადამიანი იმდენად პატარა და მოცუცქნულია, იმდენად მინიმალურია მისი გავლენა გარშემო არსებულ სამყაროზე, რომ ერთადერთი რისი კეთებაც ღირს - დროის კარგად გატარებაა.

თუკი აზრს დამეკითხებით, გირჩევთ - წაიკითხეთ ერლენდ ლუს ”ნაივური. სუპერი” და შემდეგ რამდენჯერაც გნებავთ, იმდენჯერ გადაიკითხეთ. კარგი წიგნია.

ნუცა ნ

P.S. ნაივური. სუპერი. ქართულ ბლოგოსფეროში:

Atomic Dirigable

Devendra Banhart: My Dearest Friend

იუნას გარდელ: ერთი კომიკოსის ბავშვობა

იუნას გარდელ
ერთი კომიკოსის ბავშვობა
გამომცემლობა: სიესტა
მთარგმნელი/ფოტოს ავტორი: დიმიტრი გოგოლაშვილი
ყდის დიზაინი: მაია მაჩალაძე




შეუნდე შენს თავს

იუნას გარდელის ”ერთი კომიკოსის ბავშვობა” ერთ-ერთი იმ იშვიათ წიგნთაგანია და მგონი - ერთადერთიც, რომელიც ჯერ ინგლისურად არ თარგმნილა, ქართულად კი უკვე გვაქვს. შესაბამისად, ინგლისურ ენაზე ვერც მისი მიმოხილვა, ანუ რევიუ მოვიძიე ვირტუალურ სივრცეში; არადა რა კარგი წიგნია და როგორ მეცოდება ჩემნაირი დილეტანტის ხელში რომ მოხვდა, მაგრამ ცდუნებას ვერ გავუძელი და ახლა თითებს კლავიატურაზე, ფიქრებს კი ბავშვობის მოგონებებზე ვაკაკუნებ.

გარეკანი სულაც არ გამოიყურება ისე, როგორ ეს ამ ბლოგპოსტშია. ის სასიამოვნოდ მკაფიო და ნათელია, უბრალოდ, სურათის გადაღებისას ხელი ამიცდა და შედეგით იმაზე კმაყოფილი დავრჩი ვიდრე ეს მკითხველს ჰგონია. ამაზე უკეთესს ვერაფერს მოვიფიქრებდი. ვიზუალურად ზუსტად ასახავს ჩემში გამოწვეულ შეგრძნებებს. დიდხანს არ უყუროთ - თავბრუსხვევას იწვევს. (სამწუხაროდ, ტექნიკური მიზეზების გამო ფოტო დაიკარგა :( ) წიგნიც ასეთია - მოგონებებივით გადღაბნილი, მაგრამ ძალიან მძაფრი. ბავშვურად შეულამაზებლად მოყოლილი ისტორიები, თევზის თვალით დანახული კადრები, რომლებსაც მონდომებით ტენი წიხლით ქვეცნობიერში რომ ვერასოდეს ვერავინ დაინახოს, მაგრამ მაინც ჭუჭყიანი თეთრეულივით თოკზე გამოფენილი გრჩება. ყველაზე მძაფრი აქ სირცხვილის და სინანულის შეგრძნებაა. სირცხვილი იმის გამო, თუ რა იყავი და რა - არა. სინანულიც იმისა, თუ რა გახდი და რა - ვერ.

ეს რა უქნიათ იმ ნაძირალებს. მე კი ცხვარივით ვიდექი და ვდუმდი.

იცი რა ვუთხარი სტეფანს? მაპატიე, ჩემი წასვლის დროა, სასტუმროში მეჩქარება, ხვალ ადრე ვარ ასადგომი, თვითმფრინავზე რომ არ დამაგვიანდეს, ხომ იცი, რა დაკავებული ვარ-მეთქი.

საბრალო ქვეშაფსიასავით ვეხვეწებოდი, რომ გავეშვი...

წიგნი სისასტიკეზე და სინაზეზე, მეგობრობაზე და გაუცნობიერებელ ღალატზე, უთქმელზე და საკუთარი თავისთვის უპატიებელზე, აუხდენლობისგან მივიწყებულ ოცნებებზე; და ჩემთვის - ეს არის წიგნი აუტანელ მარტოობაზე.

გახსოვს რა გვიქნეს, თომას?

ნახევარკაცებად გვაქციეს.

ამას ვერასოდეს დავივიწყებ და ვერც ვერავის ვაპატიებ.

შენ ისეთი კეთილი იყავი, რომ სიძულვილის უნარიც არ შეგწევდა. ახლა შეგიძლია მშვიდად იყო, რადგან ორივეს ბოღმა ჩემს თავზე ავიღე.

რამდენ ბავშვობისდროინდელ მოგონებას დავკუჭავდი და მოვისროდი სანაგვეზე სიამოვნებით! ამ წიგნმა გამახსენა, რატომ არ მომნატრებია არასოდეს ბავშვად ყოფნა. ვიცი, რომ მინიმუმ კიდევ ერთხელ გადავიკითხავ - შვილი რომ მეყოლება.

ნუცა ნ

Magic for Me is...

Here comes my first blogpost in English. Actually, it's my first blogpost in any language and I would like to thank Belen Islas for tagging me. Otherwise I would have never decided to write (although I have a secret romance with all kinds of lists :) )

So, to cut the long story short, here are the things that came to my mind first, when thinking about magic; however, I'm still having a hard time to believe in it.

• riding a bike
• rainbow
• orange moon
• heavy fog 
• humble touch after finally overcoming the 10cm-distance between hands...
• ability of expressing admiration for somebody 
• 'Hedgehog in the Fog' by Yuriy Norshteyn

I prefer not to tag anyone, but if you would like to list magical things in comments or send me their list in PM, you're more than welcome to do so. As I already mentioned - I love lists. A lot.

P.S. I think the post could have come out much better, but I prefer not over-editing it. Cheers.

Darkstar : Gold

The Exploding Girl

მუსიკალური განწყობა

We were on this car trip,

And I was looking at these rows and rows of trees all along the highway.

I don't know what kind of trees, apples or something.

There were just like thousands and thousands of rows of a thousand trees each.

And I picked one tree that I could see about eight trees back in this one row in the middle.

Just one in a billion.

And that's how I felt.

Black Moon Theatre Company

ფრანც კაფკა - მეტამორფოზა

ლიტერატურული განწყობა

...What I really felt like, though, was committing suicide. I felt like jumping out of the window. I probably would've done it too, if I'd been sure somebody'd cover me up as soon as I landed. I didn't want a bunch of stupid rubbernecks looking at me when I was all gory.

"The Catcher in the Rye" - J.D. Salinger

მიკრომოთხრობა

For sale: baby shoes, never worn.

E. Hemingway

მუსიკალური განწყობა

ლიტერატურული განწყობა

... და მაინც ერთ ღამეს ელისონ ჰოუკი მეორე სართულის ფანჯრიდან გაიპარა. არც კიბე ჰქონიათ, არც წყალსადენი მილი იყო სადმე, არც დახეული ზეწრებისგან დაგრეხილი თოკი თუნდაც. ამბობენ, პირდაპირ გადაეშვა ფანჯრიდან და მაკკერონმა დაიჭირაო.

”სოფელი” - უ. ფოლკნერი